Liczba pojazdów, które poruszają się każdego dnia po drogach, stale rośnie. Wynika to m.in. z ich powszechnej dostępności, bogacenia się społeczeństwa, a także dążenia do mobilności i maksymalnej wygody. Niestety coraz większa ilość samochodów jest przyczyną wielu problemów. W tej sytuacji jedynym ratunkiem jest wprowadzenie innowacyjnych rozwiązań, które pozwolą na sprawne zarządzanie ruchem i monitorowanie jego natężenia. Aby osiągnąć ten cel i poprawić sytuację ekologiczną wprowadzono Inteligentne Systemy Transportowe. Czym one są? Dlaczego nazywane są “inteligentnymi”? Jak działają? I jakie są ich zalety? Odpowiedź na te pytania znajdziesz w naszym artykule.

Inteligentne Systemy Transportowe – czym są?

Inteligentne Systemy Transportowe, czyli Intelligent Transportation Systems, w skrócie ITS to zbiór powiązań technologii informacyjnych i komunikacyjnych z infrastrukturą transportową. Pomysł ten został opracowany na pierwszym w dziedzinie systemów transportowych Światowym Kongresie w Paryżu w 1994 roku. Podejmowane działania mają na celu poprawę bezpieczeństwa, zwiększenie efektywności i szybkości transportu, podniesienie zysków, a także wzmocnienie dbałości o stan środowiska naturalnego.  

Dlaczego tak wyjątkowe?

Inteligentne Systemy Transportowe mogą zostać dopasowane do potrzeb występujących w danej lokalizacji, takiej jak region, czy wybrane miasto. Przykładowe płaszczyzny, których mogą dotyczyć to:  

• usprawnienie ruchu komunikacji publicznej, 
• poprawa informacji o sytuacji drogowej,
• ochrona infrastruktury drogowej przed ciężkimi i przeładowanymi pojazdami,
• dokonywanie elektronicznego pomiaru prędkości,
• egzekwowanie poprawności zachowań na drogach i skrzyżowaniach.

Dlaczego rozwiązanie to jest tak unikatowe? Przede wszystkim dlatego, że wykorzystuje wiele nowoczesnych technologii w jednym momencie i stanowi świetny przykład współpracy specjalistów z wielu dziedzin. Dodatkowo przynosi doskonałe rezultaty, które są widoczne nie tylko dla osób nadzorujących dany obszar, ale dla każdego z nas. 

Jak działają? Dlaczego są “inteligentne”?

Inteligentny System Transportowy łączy w sobie najnowsze technologie teleinformatyczne (od Internetu przez sieci komórkowe), urządzenia do monitorowania ruchu, kamery, urządzenia do monitorowania i pomiaru pogody, zmienne tablice świetlne, a nawet system nawigacji satelitarnej. Jest to więc bardzo złożony układ, którego podstawą działania jest przepływ zgromadzonych informacji wewnątrz systemu. 

Specjalistyczna architektura informatyczna spełnia wiele funkcji jednocześnie: zarządza ruchem miejskim, zarządza transportem publicznym, zarządza wypadkami, udostępniania informacje drogowe podróżnym, zarządza systemami opłat drogowych, a także zawiaduje automatyczną rejestracją wykroczeń drogowych. Pobieranie i przetwarzanie wszystkich tych informacji pozwala na zwiększenie kontroli nad tym, jak przebiega szeroko pojęty transport i daje możliwość sterowania najważniejszymi jego elementami.

Główną zaletą Inteligentnych Systemów Transportowych jest możliwość działania nie tylko w trybie ogólnym, ale także bardziej szczegółowym. Dzięki wykorzystywaniu najnowszych rozwiązań możliwe jest nawet:

• zebranie i wykorzystanie danych o natężeniu i charakterze ruchu drogowego,
• określenie, jaka jest liczba przejeżdżających przez dany odcinek drogi pojazdów w określonym czasie, 
• określenie kierunku poruszania się pojazdów,
• zmierzenia czasu przebywania danego pojazdu na konkretnym odcinku,
• określenie odległości pomiędzy pojazdami,
• rozpoznawanie zdarzeń i wypadków drogowych.

Zebrane informacje trafiają do Centrum Zarządzania Ruchem, a stąd przekazywane są dalej, do odbiorców, takich jak władze lokalne, służby kontroli ruchu, czy służby ratunkowe. To pozwala wykorzystać zebrane informacje do ulepszenia podejmowanych działań. 

Zalety Inteligentnych Systemów Transportowych

Inteligentne Systemy Transportowe mają wiele zalet. To dzięki ich zastosowaniu:  

• możliwe jest zwiększenie przepustowości sieci ulic,
• zmniejsza się liczb wypadków, a poziom bezpieczeństwa wzrasta, 
• skraca się czas podróży, a co za tym idzie, zmniejsza się zużycie energii,  
• minimalizowany jest wpływ transportu na środowisko naturalne, co wiąże się z mniejszą ilością emitowanych spalin, 
• zwiększa się ogólny komfort podróżowania,  
• koszty zarządzania taborem drogowym, a także koszty utrzymania i renowacji dróg zostają zredukowane.

Sytuacja w Polsce

Inteligentne Systemy Transportowe to stosunkowo nowa inicjatywa, która w Polsce nie została jeszcze w pełni rozwinięta. Obecnie ma ona raczej charakter częściowy, co oznacza, że wciąż wykorzystujemy ułamek dostępnych możliwości. Poszczególne systemy są od siebie odseparowane i nie tworzą sieci powiązań, co dodatkowo minimalizuje ich funkcjonowanie.

Zmiana w tym zakresie wymaga zarówno zwiększenia naszej świadomości, jak i lepszych działań organizacyjnych i legislacyjnych. Wciąż czekamy na standaryzację rozwiązań, wprowadzenie kompatybilności technicznej podsystemów, a także opracowanie materiałów informacyjnych. Nie oznacza to jednak, że nowe możliwości nie są wykorzystywane. Inteligentne Systemy Transportowe zostały – w różnym zakresie – wdrożone m.in. w Warszawie, Gdańsku, Gdyni i Sopocie, Poznaniu, Krakowie, Szczecinie i Białymstoku.  

Inteligentne systemy transportowe wewnątrzzakładowe

Kolejnym bardzo ważnym zagadnieniem są inteligentne systemy transportu wewnątrzzakładowego, które decydują o przebiegu realizowanych procesów produkcyjnych, w tym o efektywności przemieszczania towarów, poziomie procesów manipulacyjnych, czy ochronie przed uszkodzeniem. Środki transportu wewnętrznego obejmują przede wszystkim: 

• maszyny i urządzenia transportowe, 
• urządzenia do składowania,
• urządzenia pomocnicze.

Wśród Inteligentnych Systemów Transportowych coraz ważniejszą rolę odgrywają również pojazdy AGV (Automated Guided Vehicles), które:

• bazują na krótkim czasie ładowania akumulatorów,
• są wydajne dzięki odpowiednim komputerom sterującym,
• posiadają innowacyjne rozwiązania w zakresie bezpieczeństwa i sterowania,
• zapewniają bezpieczeństwo pracownikom przebywającym w strefie przemieszczania pojazdu.

W zależności od zastosowanych rozwiązań konstrukcyjnych przewiduje się trzy rodzaje pojazdów AGV: wózki holownicze (Towing vehicles), wózki pojedynczego załadunku (Unit load vehicles), a także wózki widłowe (Fork trucks).